Some major Khmer's archelogy site, art: Banteay Top | Banteay Mean Chey | Prasat Khna | Sambo-gupta's art, jawelry1, 2lintel, 3army-assur, 4palace, 5Visnu | Khmer's charpant ancient and modern, Khmer's treiphum 19th, Khmer's coin, Funan/Chenal, Khmer's coin, sneng 15th-20th, tai's coin, duong, Khmer's art and culturev : Baysei | Brotib | Kaum | Kantoung | Rondab | Rondab Samaen | |
២/ប្រទីប/Brotib, in Khmer's culture v (Kantoung/Loy Kantoung) អ្វីទៅប្រទីប ក្នុងប្រពៃណីខ្មែរ? តាមការអោយនិយមន័យព្រាលៗ តាមវចនានុក្រមនានា ប្រទីបសំដៅ រណ្តាប់ដែលមាន គោម ឬចង្កៀង ភ្លើងបំភ្លឺ។ តែជាក់ស្តែង ក្នុងប្រពៃណីខ្មែរបុរាណ ប្រទីបសំដៅប្រដាប់សំណែន រចនាពីស្លឹកចេក ស្រទបចេក លំអរដោយផ្កាភ្ញីផ្សេងៗ ដែលគេរចនាជារាងមូល ទ្រវែង ឬបួនជ្រុង។ល។ និងមានដាក់ទានឬចង្រៀង ចំកណ្តាល់សម្រាប់អុជបំភ្លឹពេលគេយក ទៅបណ្តែតតាមទឹក។ ក្នុងប្រពៃណីខ្មែរ ប្រទីបដែលមានអុជភ្លើងបំភ្លឹខ្មែរប្រើសម្រាប់តែបណ្តែតតាមទឹក។ ប្រពៃណី នេះមានប្រវត្តិទាក់ទងនឹងព្រហ្មញ្ញសាសនារបស់ខ្មែរ បា្ររព្ធបូជចំពោះព្រះម៉ែគង្គា ឬព្រះនាងគង្ហីង តែក្រោយមក ពេលខ្មែរបែរមកកាន់សាសនាហីនយាន គេបានបង្វែរវិធិនេះ ជាវិធីជូនដូនតាទៅផ្ទះក្រោយវិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ។ ខ្មែរតែងចាត់ទុកបឹងបួរធំៗ ជាពិសេសបឹងទន្លេសាប និងមេគង្គ ជាមហាទន្លេគង្គា។ សម័យបច្ចុប្បន្ន គេឃើញមានការរចនាទូកប្រទីបជា លក្ខណៈរដ្ឋបាលនិងក្រសួងនានា ដែលគេយកទៅបណ្តែតទឹក។ ការពិតប្រពៃណីនេះ ហាក់មានតាំងពីសម័យមុនអង្គរ និងសម័យអង្គរ ដូចដែលបានបន្សល់ជាភស្តុតាង លើត្រៃបាត នៃព្រះសិវិៈ និងព្រះវិស្ណុ។ ខ្មែរមានមតរករចនាបថ កន្ទោងផ្កាភ្ញី ច្រើនបែបសណ្តាន ពីដើមចេក ស្លឹកចេក ពេលខ្លះជាលក្ខណៈសមញ្ញៗធម្មតា ពេលខ្លះជាលក្ខណៈប្រណិត មានលំអរដោយផ្កាភ្ញីផ្សេងៗ សម្រាប់ជាឧបករណ៍ប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃ និងសម្រាប់វិធីបុណ្យទាន សែនប្រេន បន់ស្រន់ ។ល។ ដូចមានឆ្លាក់ទុកលើផ្ទាំងប្រាសាទនានា តាំងពីសម័យចន្ទ្រា រហូតអង្គរ។ នៅលើជញ្ជាំងបាយ័ន យើងឃើញដូនតាខ្មែរ រៀបសំណែនជាកន្ទោងប្រណិត ធំៗលំអរដោយផ្កាភ្ញីដ៏ស្រស់ស្អាតសម្រាប់ ថ្វាយដល់ ដើមអារុក្ខទេវតា ហើយនៅលើផ្ទាំងចារឹក បន្ទាយឆ្មាវិញ រណ្តាប់សំណែននេះ ត្រូវបានយកទៅបណ្តែតជាប្រទិប ថ្វាយដល់ព្រះម៉ែ គង្គារ។ ផ្កាភ្ញីទាំងនេះ បើមិនមានចង្រៀងគោម ឬទានអុជបំភ្លឺ ហៅថា សណ្តាប់សំណែន ឬបាយសី តែពេលដែលដាក់គោមភ្លើង នៅកណ្តាលបំភ្លឺបន្ថែម វាបានក្លាយជា ប្រទីប។ ប្រទីបខុសពីកន្ទោង ព្រោះកន្ទោងគ្រាន់តែជាការរចនា ដើមចេក ស្លឹកចេក ឬស្លឹកឈើផ្សេងៗធ្វើជាទ្រនរ ឬចានភាជន៍ សម្រាប់ប្រើប្រាស់ជំនួសចាន វាគ្មានលក្ខណៈសាសនាពិសិដ្ឋ ដូចការយល់ច្រឡំរបស់ពួកជនជាតិតែឬថៃនោះទេ។ មានន័យថា ប្រពៃណីខ្មែរមួយនេះ ត្រូវបានពួកជនជាតិសៀមចម្លង យកទៅប្រារព្ធខុសបែបបទ និងខ្លឹមសារដែលខ្មែរបានបង្កើត។ សូម្បីតែពាក្យយកទៅប្រើក៏ខុសដែរ។ ជនជាតិសៀមបាន ហៅវិធីបណ្តែតប្រទីប របស់ខ្មែរថា លយកន្ទោង យោងទៅតាមកន្ទោងដែលខ្មែរប្រើប្រាស់សម្រាប់រចនាជាប្រទីប។ ធម្មតា លយ ជាពាក្យមួយទៀតរបស់ខ្មែរ មានន័យស្រដៀងនឹងបណ្តែតដែរ តែជាពាក្យសមញ្ញ ឬសម្រាប់ប្រើក្នុងកាលៈទេសៈផ្សេង ពីវិធីពិសិដ្ឋនេះ។ ឯពាក្យកន្ទោង ក៏ដូចគ្នា។ ក្នុងន័យខ្មែរសមញ្ញ កន្ទោង គ្រាន់តែជាការកាច់ស្លឹកឈើ ឬក្រដាស់ផ្សេងៗ ធ្វើជាថ្នក់ គ្រលុក ជ្រុង មូល ទ្រវែល។ល។ សម្រាប់ដាក់របស់ ចំណីផ្សេងៗ តែដោយជនជាតិថៃ មិនយល់ ហើយចេះតែចម្លងរបស់ខ្មែរទាំងងងឹតងងុល យកទៅប្រើផ្តេសផ្តាស់ទូទាំងនគររហូតដល់សព្វថ្ងៃតែម្តង។ By definition, according to various dictionaries, Brotib refers to the lanterns or lamps. But in the ancient Khmer tradition, Brotib refers to a basket of offerings made from banana leaves, banana peels, decorated with various flowers with a set of light in the middle. The se of light will be turn up while letting floating/Bandaet. Basket of Brotib can be made in different shape, round, triangular or square, etc. Normally, this kind of sacred offering basket is the bas of all sacred offering in Khmer’s culture called Rodab Samnaen but while it's composed with the set of light in the middle and let floating on the water, it become Brotib. In Khmer’s ancient culture, Bandaet Brotib ceremony is dedicated for the Goddess of water, the Ganga but while Cambodia was converted to Hinayana Buddhism, they turned it into another myth related to Hinayana Buddhism instead. |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() ![]() |
![]() ![]() |
![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Update Décembre 2023 |
បណ្ណាល័យព្រលឹងខ្មែរ- 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | ~ *~ 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 - បណ្ណាល័យព្រលឹងខ្មែរ |