រាមាយណៈឬ រាមកេរបែបខ្មែរ ចម្លាក់នៅប្រាសាទអង្គរ

សមរភូមិលង្កា គឺជាឈុតឆាកនៃការប្រយុទ្ធគ្នារវាង ព្រះរាម ជាមួយនឹងក្រុងរាណន៍ ដើម្បីច្បាំង ដណ្តើមយក ព្រះនាងសេត្ថា ដែលត្រូវ ក្រុងរាណន៍ចាប់ពង្រត់ពីព្រះរាម។ ឆុតឆាកប្រយុទ្ធ ទាំងនេះ រួមទាំងទេវកថា រាមកេរ ទាំងមូល ត្រូវបាន មហាក្សត្រី ខ្មែរ ព្រះនាងជ័យឥន្ទ្រទេវី ចម្លាក់ទុកជាកេរតំណែលមរតកវប្បធម៌ដ៏មហស្ចារ្យ លើជញ្ជាំងប្រាសាទអង្គរ។ ខាងក្រោម ជារបៀបសេចក្តីសង្ខេប នៃទេវកថា រាមកេរខ្មែរ៖

ពេលដែលព្រះបាទ ទសរដ្ឋ ឈានចូលវ័យជរា ទ្រងបាន ជ្រើសរើសព្រះរាម ជាបុត្រច្បង​ជា​អ្នក​ស្នង​មរតក តែព្រះនាង កាកី មហេសី ចុងរបស់ទ្រង បានជំទាស់ ដោយសុំឱ្យទ្រង់ តែងតាំង Bharata បុត្រព្រះនាង ជំនួស តាមសន្យា ដែលព្រះបាទ ទសរដ្ឋ ធ្លាប់ បានជំពាក់ ព្រះនាង គ្រាសុំស្នហាពីព្រះនាង។ ព្រះនាងបាន អង្វរទ្រង់ដដែលៗ ដោយទទូចថា ព្រះនាងនិងបុត្រ នឹងមានភពវាសនអាក្រក់ បើព្រះបាទទសរដ្ឋ មិនលើ ភារតៈ អោយគ្រងរាជនោះ។ ដើម្បីជៀសវាង ជំនាស់ បញ្ហាជាច្រើនដល់ព្រះនាង និងរាជរបស់ ភារតៈ ព្រះនាងបានសុំអោយ ព្រះបាទទសរដ្ឋ ជំលៀស ព្រះរាម ចេញពីនគរ ចំនួន ១៤ឆ្នាំ។ ព្រះបាទឬសរដ្ឋ មានការ ស្ទាក់ស្ទើរ តែទីបំផុត ព្រះរាម សុខចិត្តចាកចេញពីនគរដោយបាតដៃទទេ ជាមួយអនុជ និងភរិយាដ៏ស្រស់ស្អាតរបស់ទ្រង់ គឺព្រះនាងសេត្ថា។

ព្រះរាម ព្រះលក្ស និងព្រះនាងសេត្ថា បានធ្វើដំណើរកាត់វាលឆ្លងព្រៃ មកដល់ព្រៃមួយ ពួកគេទាំងបីបានជួបនឹងយក្សខេណី Surpanakha។ យក្សខឹណី បានលង់ស្នេហ៍នឹង Rama តែត្រូវព្រះរាម បដិសេធ​។ ពេលនោះព្រះលក្ស មានការរំខាន ហើយបាន ធ្វើឱ្យ​ យក្សខេណី របួស ដោយបានកាត់ត្រចៀកនាង។ Surpanakha បានរត់​ភៀស​ខ្លួន​ទៅ​ប្តឹង​ ក្រុងរាណន៍ ជាបង​ប្រុស​របស់​នាង​ និងជាក្សត្យ​គ្រងរាជនៅ​កោះ​លង្កា។ បន្ទាប់ពីបានឮសេចក្តីរាយការណ៍របស់ Surpanakha អំពីភាពស្រស់ស្អាតរបស់សេត្ថា ក្រុងរាណន៍ សម្រេចចិត្តថា ត្រូវតែយកព្រះនាងសេត្ថាធ្វើជាមហេសីអោយបាន។ ដូច្នេះក្រុងរាណន៍ បានប្រែក្រឡា ជាបុរសម្នាក់ដ៏ស្រស់ស្អាត ដើរស្វែងរកព្រះនាង សេត្ថានៅក្នុងព្រៃ។ ពេលមួយ ឆ្លៀតឱកាស នៅដែល ព្រះរាម និងព្រះលក្ស រាមា ធ្វេសប្រហែល ក្រុងរាណន៏ ក៏ចាប់ រព្រះនាងសេត្ថា ទៅនគរលង្កា។

សេត្ថា មានទុក្ខសោកសង្រេងដោយការរលឹក ព្រះរាម។ ពេលនោះព្រះរាម បានបញ្ចុះបញ្ចូល ហនុមាន ជាស្តេចស្វា អោយរួមកម្លាំងជាមួយទ្រង់ ដើម្បីច្បាំងតទល់ជាមួយក្រុងរាណន៍។ ពេលមួយនោះ ហនុមាណ បានប្រែក្រឡាខ្លួន ជាកូនស្វាតូចមួយ បោះពួយទោក្រុង លង្កា យកចិញ្ចៀនទៅថ្វាយព្រះនាងសេត្ថា តាមការបញ្ជារបស់ព្រះរាម។ ជាបំផុត ហនុនមាន បានរកឃើញព្រះនាង សេត្ថា នៅកោះលង្កា ហើយបានប្រាប់នាងថា ខ្លួន ជានាសាររបស់ព្រះរាម។ ព្រះនាងសេត្ថា មានសេចក្តីត្រេតអរ តែតំណឹងនេះបានដឹងដល់ ​ក្រុងរាណន៍ៗ បានបញ្ជាពលសេនា ចាប់ហនុមាណ ដុតកន្ទុយ។ តែទីបំផុត ហនុមាណ បានរត់គេចពីក្រុងរាណន៍ ធ្វើដំណើរមករាណន៍ទាំងអស់ដល់ព្រះរាម។ ពេលនោះព្រះរាម បានសម្រេចចិត្តរួមកម្លាំងជាមួយ ពលហនុមាណ។ ពួកគេបានធ្វើស្ពានឆ្លងចូលដល់កោះលង្កា ហើយឡោមព័ទ្ធក្រុងលង្កា។ បន្ទាប់ពីការប្រយុទ្ធដ៏ស្វិតស្វាញអស់រយៈពេលដ៏យូរ ដោយលំពែង ធ្នូ និងព្រួញ ទីបំផុត ព្រះរាមបានសម្លាប់ក្នុងរាណន៍ជាស្ថាពរ។ ទោះយ៉ាងណា ព្រះរាមមិនបានទទួលយក ព្រះនាងសេត្ថា មកវិញនោះទេ។ ទ្រង់មានមន្ទិល ចំពោះភាពស្មោះត្រង់របស់ព្រះនាង។ ទោះជាព្រះនាងសេត្ថាអង្វករ យ៉ាងណាព្រះរាមនៅតែមិនព្រម ហើយបានសុំនាង អោយបូជាក្នុងភ្លើង ដើម្បី បញ្ជាក់ភាពស្មោះត្រង។ ព្រះនាងសេត្ថាសុខចិត្ត ធ្វើតាមព្រះរាម ដោយបានដើរក្នុងភ្លើងទៅរកព្រះរាមនៅម្ខាងទៀត។ ឃឿញភាពបរិសុទ្ធរបស់ព្រះនាងសេត្ថា ទីបំផុតព្រះរាមសុខចិត្តទទួលព្រះនាងមកវិញ តែក្រោយមក ដោយសំពាធពីមហាជនក្នុងព្រះនគរ ព្រះរាមបានបោះបង់ព្រះនាងវិញ។ ព្រះនាងសេត្ថា បានរត់ទៅបួសស្នាក់នៅជាមួយឥសី ក្នុងអាស្រមមួយ ហើយបង្កើតបានបុត្រភ្លោះពីរគឺ ល្វោ និងកុសល។ ក្រោយមក ព្រះរាមបានដឹងពីកំហុសរបស់ខ្លួន ហើយបានតាមអង្វរព្រះនាងសេត្ថា និងបានដង្ហែរបុត្រទាំងពីរ និងព្រះនាងសេត្ថា អោយត្រលប់ចូលព្រះនគរវិញ ...

Khmer's version of Ramayana,Angkor carving

Lanka battle is a scence of ultime fight between Rama and Ravana to gatter back Sitha, wife of Rama, kidnapped by Ravana. The whole version of Ramayana, in particularly the laste battle between Rama and Ravanna, are carving on the wall of Angkor's temple by Khmer's Emperesse Jayaindradevi, second wife of Jayavarman VII. This is how the myth began:

Retiring King Dasaratha of Ayodha chooses his son Rama as his heir. His wife Kaikeyi asks that he appoint another son Bharata, instead. Kaikeyi pleads that he owes her two favors, and she feels misfortune will come upon her if he doesn't crown Bharata king and banish Rama to the forest for fourteen years. The king reluctantly agrees, so Rama goes with his beautiful wife, Sita, and his brother Laksmana, leaving their riches to live a simple life.

In the forest the three meet the demoness Surpanakha who falls in love with Rama. Rama refuses her advances and Laksmana wounds her. She flees to her brother Ravana, ruler of the island kingdom of Lanka. After hearing Surpanakha's report of the beauty of Sita, Ravana decides that he must have Sita and changes himself into in wandering holy man to find her in the forest. When Rama and Laksmana are distracted, Ravana carries Sita off to Lanka.

Sita mourns in Ravana's garden in Lanka, while Rama and Laksmana enlist the services of Hanuman, the monkey king, to help them find her. Hanuman, able to make himself larger or smaller, starts his search for Sita by taking a giant step to the Island of Lanka. Carrying Rama's ring he finds Sita and identifies himself as Rama's messenger. Sita is delighted, but Hanuman is caught and Ravana sets Hanuman's tail on fire. Hanuman escapes and sets fire to Lanka.

Rama, Laksmana, Hanuman, and his monkey army lay siege on Lanka. The monkeys make a bridge to Lanka, and after a long battle with spears, bows and arrows, Rama kills Ravana. Sita, however, is not received by Rama unreservedly; he questions her chastity after having lived in the house of another man. When he asks her to undergo the test by fire; she agrees. Proving her chastity by remaining unscathed by the fire, she rejoins Rama. Later, Rama abandons her to maintain the sanctity of public opinion and she goes to live in the ashram of sage Valmiki and bears twin sons Lava and Kusa, who as young men became reunited with their father, the god-king Rama.(source, read more)